
Innowasion ösüşe bäsdeşlige ukyplylygyň ýokary derejesini üpjün edýän ugurlaryň biri hökmünde garalýar. Ykdysadyýetiň işlemeginiň şeýle formaty üçin şertleriň döredilmegi innowasion syýasatyň çäklerinde amala aşyrylýar. Onuň sebit derejesinde düzülmegi we durmuşa geçirilmegi federal derejäniň çäkleri, şeýle-de daşarky we içerki faktorlaryň jemi bilen kesgitlenilýär. Üýtgäp durýan gurşawa wagtynda jogap bermegiň zerurlygy, häzirki ileri tutulýan ugurlaryň kesgitlenilmegi derňewiň maksadyny – häzirki şertlerde innowasion syýasatyň düzülmeginiň çemeleşmeleriniň tapawudyny ony gurmagyň we durmuşa geçirmegiň tejribesini nazarda tutmak bilen görkezmegi kesgitledi. Makalanyň maglumatlarynda dürli döwürleriň seljerilmeginiň esasynda dowam edip duran ýagdaýa laýyk gelýän maksatlaryň, wezipeleriň, gurallaryň, maksatnama çäreleriniň we beýleki görkezijileriň haýsy kadalaşdyryjy-hukuk namalary bilen kesgitlenilýändigi görkezilendir. Krasnoýarsk ülkesiniň mysalynda sebitleýin prosesiň federal ileri tutulýan ugurlar bilen baglanyşygyny beýan edýän we subýekt özboluşlylygyny nazarda tutýan innowasion syýasaty düzmegiň özgeriş prosesleri açylyp görkezilendir.
Makalada halkara syýahatçylyk pudagynyň durnukly ösüşi
baradaky meselä garalýar. Onda ykdysady pudagyň otnositel ösüşiniň onuň
ykdysady, durmuş we ekologik düzüjilere görä çeýelik koeffisiýentleriniň
wektorynyň bu düzüjileriň otnositel üýtgeýişleriniň wektoryna skalýar köpeltmek
hasylyna takmynan deňliginiň formulasyny görkezip boljakdygy bellenilýär. Şeýle
formula halkara syýahatçylyk pudagynyň durnukly ösüşiniň otnositel ösüşini onuň
düzüjileriniň otnositel ösüşi bilen baglanyşdyrýar. Şol sebäpli onuň kömegi
bilen halkara syýahatçylyk pudagynyň durnukly ösüşiniň dürli ýagdaýlaryny beýan
edip, seljerip bolar. Makalada, hususan hem, pudagyň otnositel ösüşiniň
hemişeliklik şertini onuň durnukly ösüşiniň esasy şerti hökmünde kabul edip
boljakdygy bellenilýär. Bu şertiň ýerine ýetmegi ýurtda halkara syýahatçylyk
pudagynyň durnukly ösüşiniň onuň düzüjileriniň otnositel ösüşi bilen
baglydygyny kesgitleýär we şol sebäpli, bu pudagyň durnukly ösüşiniň şerti
hökmünde kabul edilip bilner. Bu şert halkara syýahatçylyk pudagynyň durnukly
ösüşiniň ykdysady, durmuş we ekologik ýagdaýlarynyň çeýelik derejesine
baglydygyny aýdyň görkezýär.
Bu işde Ýewraziýa Ykdysady Bileleşiginiň (ÝAYB) ýurtlarynyň ykdysady rezilentliliginiň (dürli töwekgelçiliklere we howplara durnuklylygyň) derejesine baha bermek üçin uýgunlaşdyrylan usulyýeti teklip edýär. ÝAYB ýurtlary üçin şeýle bahalandyrmalary ösdürmegiň zerurlygy häzirki zaman ykdysady işjeňlik şertleri bilen baglanyşyklydyr. Awtorlaryň işiniň netijesinde, FM Global kompaniýasynyň bilim bazasy bilen usulyýet taýdan deňeşdirip boljak maglumat çeşmesi alyndy, bu 2012-nji we 2022-nji ýyllar üçin dünýäniň 88 ýurdunyň arasynda ÝAYB ýurtlarynyň ykdysady çeýelik derejesine baha bermäge mümkinçilik berdi. On ýylyň dowamynda ÝAYB ýurtlarynyň çeýelik derejesine baha bermegiň ýokarlanandygy, emma reýtingde öňdebaryjy ornuň Russiýa Federasiýasyndan Belarus Respublikasyna geçendigi kesgitlenildi.
Bazar ykdysadyýetinde marketinge dolandyryşyň esasy wezipesi hökmünde seredilýär. Makalada marketingiň sarp ediş islegini öwrenmäge esaslanyp, kärhananyň bazar we ykdysady strategiýasyny kesgitleýändigi beýan edilýär. Bu şertlerde marketing kärhananyň, firmanyň, sarp edijileriň isleglerini öwrenmegiň esasynda täze önümi oýlap tapmak, işläp bejermek, öndürmek we ýerleşdirmek boýunça işleri guramak ulgamy hökmünde çykyş edip, ýokary girdejileri gazanmaga gönükdirilýär. Häzirki zaman ykdysadyýetinde marketing konsepsiýasynda ykdysady ulgamyň ösmegi we çylşyrymlaşmagy bilen baglylykda düýpli üýtgeşmeler bolup geçýär.
Gazna biržasy maliýe ulgamynyň esasy bölegi bolup, maýanyň we maliýe serişdesiniň toplanmagy, paýlanmagy hem-de üznüksiz aýlanyşygy üçin möhüm esas döredýär. Türkmenistanda gazna biržasynyň bolmagy, ýurduň ykdysady ösüşini çaltlandyrmak, halkara maliýe bazarlaryna integrasiýalaşmak we maýa goýumlaryny çekmek üçin möhüm ädim bolup durýar. Bu makalada gazna biržasynyň maliýe ulgamyndaky orny, ähmiýeti, şeýle hem gazna biržalarynyň wezipeleri, olaryň ykdysady ösüşe täsiri, daşary ýurtly maýa goýumlaryny çekmek we ykdysadyýetiň diwersifikasiýasyny gazanmak ýaly meseleler ara alnyp maslahatlaşylýar. GDA (Russiýa Federasiýasy, Gazagystan, Özbegistan) ýurtlaryň mysallary arkaly gazna biržalaryň maliýe ulgamlaryny üýtgetmeklikge eýe bolan mümkinçilikleri görkezilýär.
Bazar ykdysadyýeti şertlerinde telekeçilik işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak esasy şertleriň bolup durýar. Kärhanalaryň düşewüntliligini hem-de olardaky işgärleriň zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmak üçin telekeçilik işiniň meýilnamalaşdyrylmagy hem-de seljerilmegi möhümdir. Meýilnamalaşdyrmak kärhananyň telekeçilik işini üstünlikli dolandyrmagyň zerur şertidir. Şeýle-de makalada SPACE-seljeriş usulynyň kömegi bilen kiçi we orta kärhanalaryň işlerini strategik taýdan meýilnamalaşdyrmagyň hem-de telekeçilik işlerini bahalandyrmagyň aýratynlyklary giňişleýin beýan edilýär.